Geluk op het werk: 5 stappen naar een gelukkigere organisatie

Steeds meer organisaties zien in dat het loont om oog te hebben voor het geluk van hun medewerkers. Zo ook Deloitte en de World Business Council for Sustainable Development (WBCSD). Op 25 januari 2022 brachten zij in samenwerking met 20 andere organisaties het rapport Healthy people, healthy, business, Embedding a culture of employee health and wellbeing uit. Dit rapport moet bedrijven aansporen om de gezondheid en het geluk van medewerkers centraal te stellen binnen de bedrijfsvoering. Dit rapport past in de bredere trend dat HR-leiders in Westerse landen het investeren in het welzijn en de mentale gezondheid van hun medewerkers als de grootse strategische prioriteit zien, zoals blijkt uit een onderzoek van Future Workplace.

De voordelen van werkgeluk voor bedrijven

Vele landen hebben officieel erkend dat het hebben van een veilige en gezonde werkomgeving een fundamenteel mensenrecht is. Maar het loont voor zowel medewerkers als werkgevers om verder te gaan dan deze minimale standaard. In een onderzoek van Gallup onder bijna 200 organisaties blijkt dat hoger werkgeluk van werknemers leidt tot een hogere productiviteit, betere prestaties, grotere loyaliteit aan de organisatie en hogere klanttevredenheid. Dit wordt bevestigd in onder andere een Britse studie onder callcentermedewerkers, waaruit bleek dat naarmate geluk steeg medewerkers zowel productiever (meer telefoontjes) als effectiever waren (13% meer deals). Deze bevindingen zijn in lijn met de wetenschappelijke literatuur die allerlei andere voordelen van werkgeluk aantoont, zoals meer creativiteit, betere samenwerking en minder verzuim.

Verhogen van werkgeluk

Het rapport van Deloitte en WBCSD geeft bedrijven tips om werkgeluk te verhogen aan de hand van vijf dimensies: gezondheid en veiligheid op het werk, fysiek, mentaal, sociaal en financieel. Deze dimensies zijn vrij breed, en bevatten ook zaken als betrokkenheid van management en het verminderen van stigma rondom mentale gezondheid. Tips reiken van investeren in sportprogramma’s tot het faciliteren van sociale contacten onder medewerkers.

Naarmate geluk steeg, waren callcentermedewerkers zowel productiever (meer telefoontjes) als effectiever (13% meer deals)

Aangezien werkgeluk van zoveel factoren afhankelijk is zal elke specifieke interventie slechts een beperkt effect hebben. De sleutel tot werkgeluk zit juist in het creëren van een cultuur van werkgeluk waarin de leiding en HR op brede schaal inzetten op het verbeteren van omstandigheden voor werkgeluk gebaseerd op de prioriteiten en wensen van medewerkers. Hoewel de ruime hoeveelheid suggesties kan doen lijken alsof werkgeluk verhogen makkelijk gaat, is het van essentieel belang om grondig te onderzoeken welke interventies wenselijk zijn, en in hoeverre het toepassen van een interventie daadwerkelijk werkgeluk binnen een bedrijf verhoogt. Er is namelijk geen one-size-fits-all traject naar werkgeluk. In onze ervaring zijn er wel een aantal veelvoorkomende aandachtspunten waar doorgaans het meeste winst is te behalen. Dit zijn met name het faciliteren dat medewerkers zich op hun gemak voelen, zichzelf kunnen zijn, en hun persoonlijke doelen kunnen bereiken.

De vijf fases van het werkgeluktraject

De Erasmus Happiness Economics Research Organization (EHERO) is een aan de Erasmus Universiteit verbonden kennisinstituut dat wetenschappelijk onderzoek doet naar geluk. Volgens EHERO kan het werkgeluk binnen een bedrijf permanent worden vergroot door geen losse interventies te doen maar een jaarlijks traject van vijf fases te volgen: voorbereiding, screening, planning, implementatie en evaluatie.

In de voorbereidingsfase wordt draagvlak gecreëerd voor het verhogen van werkgeluk, bijvoorbeeld door het vormen van kerngroepen. In deze fase is communicatie van groot belang om te voorkomen dat medewerkers bepaalde aspecten van het werkgeluktraject verkeerd interpreteren.

Tijdens de screening worden specifieke problemen in de organisatie geïdentificeerd. Hier begint het verzamelen van data: het houden van één-op-één interviews en focusgroepen, of uitzetten van vragenlijsten. De resultaten worden bij voorkeur mondeling teruggekoppeld naar de verschillende lagen in de organisatie zodat men de aandachtspunten voor groter werkgeluk internaliseert en er zelf mee aan de slag gaat.

De sleutel tot werkgeluk van medewerkers zit in het creëren van een cultuur van werkgeluk

Na de terugkoppeling van de data kan in de planningsfase passende interventies worden ontworpen. De effectiefste interventies zijn doorgaans interventies binnen werkaspecten die sterk relateren aan werkgeluk, minder goed worden beoordeeld door medewerkers, en waarvoor draagvlak is voor interventies. EHERO heeft de ervaring dat interventies het effectiefst zijn als een beperkt aantal mogelijke interventies worden voorgelegd aan de verschillende lagen in de organisatie en hier op een democratische wijze degenen uit worden geselecteerd met het meeste draagvlak.

Zodra er een plan ligt, is het tijd voor de implementatiefase. In deze fase moeten alle neuzen in de organisatie dezelfde kant op staan en moet er ruimte worden gecreëerd voor het project. Het faciliteren van een continue dialoog is hierbij cruciaal.

Tot slot wordt er geëvalueerd. Middels experimentele dataverzameling kan worden beoordeeld of de interventie het gewenste effect heeft gehad. Vergelijk geluks-scores vóór en na de interventie met controlegroepen, en kijk ook kritisch naar hoe het proces is gelopen. Bewaar deze inzichten goed, de hele cyclus begint hierna namelijk opnieuw!

De brug tussen wetenschap en praktijk

Een organisatiecultuur waar werkgeluk centraal staat, gaat niet over één nacht ijs. Hulp inschakelen van experts kan leiden tot een effectiever proces. Het werkgeluktraject van EHERO is een goed voorbeeld van hoe het toegankelijk maken van wetenschappelijke kennis en onderzoeksmethoden een positieve impact kan hebben op organisaties.

Dit artikel is geschreven door Nadia Azimzadeh en Martijn Hendriks, beiden zijn betrokken bij onderzoeksinstituut EHERO. Martijn Hendriks is daarnaast assistent professor aan de Erasmus School of Economics (ESE).