Soft Controls (deel 3): Een inzicht in de filosofische kijk op Soft Controls

Een integrale kijk op Soft Controls biedt een toegevoegde waarde. Een mogelijk vakgebied van waaruit gekeken kan worden naar Soft Controls is de filosofie. We spraken over de filosofische kijk op Soft Controls met Prof. Cornelis van der Kooi, spreker in de masterclass ‘De Fundamenten van Soft Controls’. In deze masterclass wordt op een integrale manier naar soft controls gekeken.

Dit artikel is het derde deel in onze serie over Soft Controls.

Waartoe dienen volgens u soft controls?

Tegenover de hard controls die je kunt afvinken, dienen soft controls om de cultuur van een organisatie te beïnvloeden. Het doel van soft controls is om de cultuur van de organisatie zodanig te verbeteren dat daarmee het doel van de organisatie en het goede functioneren van de mensen die daar werken, gediend worden.

Hoe optimaliseren we die cultuur? Wat voor sturingsmiddelen heb je? Daarvoor heb je aan de ene kant de hard controls, en tegelijkertijd weten we ook dat alles controleren nog niet betekent dat alles ook goed gaat. Daarvoor zijn aan de andere kant soft controls.

In mijn module zal ik het onder meer hebben over mensbeelden. Over het beeld dat je van mensen hebt, ook de mensen in je bedrijf. Dat beeld heb je niet onmiddellijk scherp op je netvlies, maar het zit vaak ergens verborgen. Ook zal het gaan over wat het doel is van hard en soft controls en wat je denkt te bereiken. Alleen het woord control al, dat veronderstelt dat het allemaal zou kunnen regisseren.

In mijn module zul je met een realistisch begrip van ons menszijn geconfronteerd worden. Het zal blijken dat juist niet alles te controleren, te beheersen of te regisseren is, maar dat er wel knoppen zijn waar we aan kunnen draaien. En die knoppen zitten, voor een belangrijk deel in onszelf. Control kan “beheersen” betekenen, maar het heeft vooral te maken met waarmee je kunt sturen.

Welke aannames over de natuur van de mens liggen ten grondslag aan soft controls?

De aannames zijn dat de mens een beïnvloedbaar en poreus wezen is. Dat wil zeggen, we zijn bevattelijk voor omgevingsfactoren. Dat heeft te maken met sfeer, met gewoontes, en daarvan is het meeste onbesproken en onbewust. Die bevattelijkheid is niet slecht, maar biedt juist een kans. Dat de mens poreus is, geeft aan dat je een mens kapot kan maken maar ook heel kan maken.

Is die gedachtegang dan ook door te trekken op organisaties?

Die gedachte is net zo goed door te trekken naar organisaties. Organisaties zijn poreus. Belangrijk voor leidinggevenden is om te bedenken dat trucjes niet helpen. Heel veel van de soft controls worden gemakkelijk trucjes en daar trapt iedereen dwars doorheen. Trucjes zijn net een kartonnen doos die een dag in de regen heeft gelegen, je trapt er dwars doorheen.

De mens is dus niet vrij van beïnvloeding, van welke vormen van beïnvloeding moeten wij ons dan bewustzijn in de context van een organisatie?

De vormen van beïnvloeding kennen een heel scala van soorten. Het heeft met name te maken met voorbeeldgedrag. Hiervoor geldt dat we voor het overgrote deel ons niet bewust zijn waardoor we beïnvloeden. Het is de hele uitstraling die we hebben, het heeft te maken met wat je zegt, met concrete aandacht, met wat je doet, met wat je laat. Het heeft te maken met een zekere authenticiteit. We moeten ons in ieder geval bewust zijn van voorbeeldgedrag. Dat is heel belangrijk.

Hoe werkt het in een bedrijf, wat zijn manieren om soft controls bespreekbaar te krijgen?

Deze vraag gaat mij veel te snel, dat geeft aan dat de vraag naar operationalisering van soft controls op de voorgrond ligt. Dit staat juist haaks op soft controls, op het binnenbrengen van soft controls in een organisatie. Soft controls kun je niet uitrollen. Het is meer indruppelen, een ‘trickle down’ effect. Atmosfeer, gewoontes, cultuur verander je niet in één keer.

Het bespreekbaar krijgen van soft controls begint daarom in de eerste plaats bij je zelf. Het begint ermee, zelf in de spiegel te staan, of nog liever, anderen naar jou te laten kijken, Natuurlijk is dat precair, maar zeker als je hoog in de top zit, zou je dat moeten organiseren. Op een manier die veilig voor jou is en de andere. De leiding van een bedrijf kan daarin een voorbeeld tonen. Bovendien, ik zei het al, het gaat niet in één keer. Als de leding regelmatig bereid is om te reflecteren door bijvoorbeeld een een masterclass over soft controls te volgen dan is er kans dat het ook in de organisatie door druppelt.

Manieren noemen om soft controls in een bedrijf bespreekbaar te krijgen zou gemakkelijk de indruk kunnen wekken dat soft controls een trucje zijn. Maar het is geen trucje, het is geen eenmalig iets dat moet gebeuren. Soft controls vragen erom dat je je eigen kritiek organiseert en zelfreflectie toont. Soft controls beginnen dus bij jezelf.

Wil je meer weten over de masterclass “De Fundamenten van Soft Controls”? Bezoek dan de website!