Impactagenda Economie en Bedrijfskunde: De uitdagingen van transitie (deel 1 – Achtergrond en thema’s)

De decanen van de faculteiten Economie en Bedrijfskunde in Nederland presenteerden in oktober hun nieuwe Impactagenda, getiteld ‘De uitdagingen van transitie’. De inleiding begint met een vraag die menigeen zal bezighouden: “Hoe kan de huidige maatschappij zich aanpassen aan een versnellend tempo van verandering?” Er gebeurt veel in de wereld en er moet veel veranderen, zoveel is bekend. Deze Impactagenda dient een duidelijk doel. De sector Economie en Bedrijfskunde kan, met de hoogwaardige kennis die voorhanden is, een belangrijke bijdrage leveren aan het vinden van oplossingen en het teweegbrengen van noodzakelijke verandering.  Aldus kan een wezenlijke bijdrage worden geleverd  aan de vraagstukken en transitie-uitdagingen waar Nederland en de internationale gemeenschap voor staan. De Impactagenda werkt dit voor vijf grote maatschappelijke transities verder uit, waarbij een duidelijk maatschappelijk doel voor ogen wordt gehouden: duurzame welvaart. Lees meer over ‘De uitdagingen van transitie’ in ons artikel.

Interne en externe transformatie

Ook binnen de Economie en Bedrijfskunde sector zelf is sprake van een transformatieproces. Met ‘De uitdagingen van transitie’ wordt aangegeven dat er sprake zal zijn van een grotere samenwerking tussen de faculteiten. Tevens, ingegeven door de complexiteit van de vraagstukken, staan multidisciplinariteit en interdisciplinair onderzoek hoog op de agenda. Daarnaast wordt meer ingezet op nieuwe samenwerkingsverbanden met bedrijfsleven en instituties. De impactagenda ‘De uitdagingen van transitie’ richt zich tot de stakeholders en communiceert hoe de academische Economie en Bedrijfskunde sector kan bijdragen aan maatschappelijke uitdagingen. Stakeholders zijn, onder andere, economische beleidsmakers bij overheidsinstellingen, economische en markt-toezichthouders en economische en maatschappelijke adviesorganen, leiders uit het bedrijfsleven in alle relevante sectoren en onze voormalige, huidige en toekomstige studenten.

‘De uitdagingen van transitie’ focust op vijf verschillende en deels onderling samenhangende maatschappelijke transities.

Een duurzame economie gaat in op dringende kwesties zoals klimaatverandering, energietransitie en het verlies van biodiversiteit. Ofschoon Parijs en ons eigen Klimaatplan duidelijke doelstellingen formuleren, gaat alles niet snel genoeg. Duurzaamheid staat binnen het bedrijfsleven overal op de agenda, in externe rapportage is er ook steeds meer (en betere) aandacht voor ESG-doelstellingen.  Door overheden zijn inmiddels al heel wat kaders opgesteld en maatregelen geïmplementeerd om tot een meer duurzame economie te komen. Toch moet er meer, en duidelijker, en dan zo dat het Nederlandse ondernemingsklimaat toekomstbestendig is.

Een breed perspectief op welvaart is wat het zegt. Welvaart is meer dan de uitkomst gebaseerd op maatstaven als het bruto binnenlands product en koopkracht. Andere  factoren zoals welzijn en een gezonde leefomgeving hebben al hun intrede gedaan in dit domein. Bovendien, en dat is een  wereldwijd fenomeen, de laatste decennia neemt de economische en sociale ongelijkheid toe (ondanks een gemiddeld hoger opleidingsniveau). Deze negatieve ontwikkeling heeft in toenemende mate invloed  op de samenleving en is tevens een waarschuwingssignaal. Wanneer bepaalde groepen burgers zich niet meer vertegenwoordigd voelen, is dat ook slecht voor de democratie en haar beginselen.

De digitale transformatie gaat over de gevolgen van digitalisering voor onderwijsinstellingen, bedrijven, de publieke sector, de maatschappij en de individuele burger. Traditionele bedrijfsmodellen komen onder druk te staan door onder andere steeds verder ontwikkelde algoritmes en AI. Een andere ontwikkeling als gevolg van digitalisering betreft het hybride werken. Technologische ontwikkelingen en innovatie transformeren de samenleving in een digitale samenleving – waarin het zaak is dat iedereen kan meekomen.

Een gezonde samenleving houdt verband met zorgaanbod, kosten van de zorg, wenselijkheid en haalbaarheid, preventie en individuele gezondheid. De kosten van de zorg zijn de afgelopen jaren sterk gestegen en duidelijke keuzes zijn nodig om een goede gezondheidszorg ook in de toekomst te kunnen bieden. Dit zijn we terug in de kosten van het COVID-19 beleid, maar ook in De ook in de komende jaren oplopende zorgkosten door de vergrijzing in Nederland terwijl er tegelijk een verminderde haalbaarheid van zorgaanbod is door de krapper wordende arbeidsmarkt, dient in de overwegingen te worden betrokken. De snelle toename van welvaartsziekten maakt voorts een kosten-batenanalyse met betrekking tot preventieve gezondheidszorg des te urgenter.

Onze veranderde instituties wijst naar de noodzaak om ervoor te zorgen dat in een snel veranderende wereld instituties (zoals die in de financiële sector) kunnen blijven opereren op basis van vertrouwen. Veerkracht en wendbaarheid moeten worden ingebouwd, om ervoor te zorgen dat instituties weerbaar zijn en externe schokken kunnen opvangen.

Transities zijn niet nieuw voor de samenleving. Zo heeft de mensheid al sinds jaar en dag moeten omgaan met veranderingen in de leefomgeving, maar nog niet eerder heeft de planeet ons bestaan bedreigd. En dat werkt door op alle fronten. Het zelfregulerende vermogen van de aarde is aangetast door de mens en nadert nu een kantelpunt. Er zijn dus adaptieve maatregelen en moedig leiderschap nodig.

Benieuwd naar de volledige impactagenda? Lees ‘De uitdagingen van transitie’ via de link!